Συμβουλή Ομπάμα σε πρόεδρο της Γαλλίας για φιλία με Ερντογάν
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 02/12/2011, 16:27
Στην πρόσφατη σύνοδο του G20 στις Κάννες Σαρκοζί και Ερντογάν έκαναν πως δεν βλέπονται
Τα πάντα χωρίζουν το γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί με τον τούρκο πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ελάχιστα, άλλωστε, εκτιμά ο ένας τον άλλον. Ομως, το νέο μοίρασμα της τράπουλας στη Μέση Ανατολή υποχρεώνει τους δύο ηγέτες σε μια ανομολόγητη προσέγγιση, την οποία οι υπουργοί τους επί των Εξωτερικών έχουν αναλάβει να πετύχουν, γράφει σε ολοσέλιδη ανάλυσή της στη γαλλική εφημερίδα «Le Monde» η Ναταλί Νουγκαρέντ.
«Ούτε οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας και της Τουρκίας, Αλέν Ζιπέ και Αχμέτ Νταβούτογλου συμπαθιούνται», σημειώνει η γαλλίδα δημοσιογράφος και ερευνήτρια. Αλλά στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης ήταν ο Ζιπέ που προσκάλεσε προσωπικά τον Νταβούτογλου ως παρατηρητή, για να προκαλέσει προφανώς τη Συρία, όπως εκτιμά η Νουγκαρέντ.
Το ζήτημα είναι ότι όσα πολλά ζητήματα που χωρίζουν τον Σαρκοζί και τον Ερντογάν βρίσκει κανείς, άλλα τόσα μπορεί να βρει που τους ενώνουν. Δεν είναι τυχαίο ότι σε ένα εμπιστευτικό τηλεγράφημα που αποκάλυψε το Wikileaks, Αμερικανοί διπλωμάτες χαρακτήριζαν το 2009 τον Ερντογάν ως τον «Τούρκο Σαρκοζί». Διότι και ο τούρκος ηγέτης είναι απίστευτα συγκεντρωτικός, κι αυτός θέλει να έχει τον τελευταίο λόγο για τα πάντα, κι αυτός κυβερνά χάρη στην ευγλωττία και σε έναν ιδιότυπο ακτιβισμό περιμένοντας διαρκώς τις συνθήκες στη διεθνή σκηνή να ωριμάσουν ή να κάνουν μια ευνοϊκότερη γι' αυτούς στροφή.
Υπό μια έννοια η πρόσκληση του Νταβούτογλου στη σύνοδο των Ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών έχει ένα συμβολικό χαρακτήρα και σηματοδοτεί μια στροφή της εξωτερικής πολιτικής του Νικολά Σαρκοζί, αναφέρει η γαλλίδα αναλύτρια. Διότι σε όλα τα μεγάλα θέματα ο Σαρκοζί διαφωνεί με τον Ερντογάν. Είτε είναι οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρώπη, είτε είναι τα πυρηνικά του Ιράν, είτε ακόμη οι εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο μεταξύ της Τουρκίας, του Ισραήλ και της Κύπρου.
Ο πόλεμος της Λιβύης ουδόλως γεφύρωσε το χάσμα μεταξύ των δύο ανδρών. Ο Ερντογάν, ο οποίος παρέλαβε το 2010 το... σουρεαλιστικό, όπως το χαρακτηρίζει η Νουγκαρέντ, «Βραβείο Μουαμάρ Καντάφι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα», ήταν κατηγορηματικά αντίθετος με την στρατιωτική παρέμβαση στη Λιβύη - και ακόμη όταν αναφέρεται σ' αυτή κάνει λόγο για «επιχείρηση για το πετρέλαιο». Ο ίδιος ο Σαρκοζί έχει «λούσει» τα τελευταία χρόνια τον τούρκο πρωθυπουργό με πολλά κοσμητικά, όπως «προκλητικό σε όλα τα θέματα».
Αλλά και ο Ερντογάν θεωρεί ότι ο γάλλος πρόεδρος έκοψε κάθε γέφυρα με τη μεγαλύτερη μουσουλμανική γειτονική χώρα της ΕΕ για να κολακέψει το εκλογικό του ακροατήριο. Τον κατηγορεί επειδή επιμένει να αποκαλεί την Τουρκία «μη ευρωπαϊκή χώρα» και «χώρα της Μικράς Ασίας». «Ο Σαρκοζί θα μετανιώσει, αργά ή γρήγορα, γι' αυτά που έχει κάνει», εκτίμησε σε τηλεοπτική συνέντευξή του ο Ερντογάν. Και αναφερόμενος στην κρίση του ευρώ, ένας αξιωματούχος του Κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης ΑΚΡ του Ερντογάν είπε πρόσφατα: «Δεν έχουμε κανένα από τα δικά σας οικονομικά προβλήματα. Ο Σαρκοζί πρέπει να το θυμάται αυτό»!
Σημειωτέον, ότι το ΑΚΡ βρίσκεται ήδη δέκα χρόνια στην εξουσία. Και την περίοδο αυτή οι εξαγωγές της Τουρκίας τετραπλασιάστηκαν, ενώ το κατά κεφαλήν εισόδημα των Τούρκων τριπλασιάστηκε...
Κλειδί η Συρία
Εν πάση περιπτώσει, οι Ζιπέ και Νταβούτογλου άρχισαν να χτίζουν γέφυρες μεταξύ Παρισιού και Αγκυρας. Ισως επειδή το Παρίσι αντιλήφθηκε ότι η Τουρκία με τα 80 εκατομμύρια κατοίκους είναι πολύ σημαντική στη Μέση Ανατολή, πολύ φιλόδοξη και πολύ δραστήρια για να αγνοείται. Το πεδίο επανοικοδόμησης των γαλλοτουρκικών σχέσεων είναι η Συρία. Διότι τα συμφέροντα και των δύο χωρών είναι μεγάλα στη Συρία.
Από τη μια πλευρά η Γαλλία, ως παλαιά εντολοδόχος δύναμη από το 1920 έως το 1946, αισθάνεται ότι έχει κάποιαν ευθύνη για τις εξελίξεις στη Συρία και επιπλέον θα επιθυμούσε να απομονώσει το Ιράν από το φιλικό προς αυτό καθεστώς του Μπασάρ Αλ Ασαντ. Από την άλλη η Τουρκία, ανακτώντας έναν ιδιότυπο νεο-οθωμανισμό, ανησυχεί τόσο για την εισροή προσφύγων από τη γειτονική της Συρία όσο και για τη βοήθεια του καθεστώτος της Δαμασκού προς τους Κούρδους.
Ο Σαρκοζί, τον οποίο ο ίδιος ο Μπαράκ Ομπάμα συμβούλεψε να γίνει «φίλος» με τον Ερντογάν, εμπιστεύθηκε την επαναπροσέγγιση με την Τουρκία στον Αλέν Ζιπέ, ο οποίος έχει το πλεονέκτημα να έχει οικοδομήσει ένα προφίλ «φιλότουρκου» - εδώ και χρόνια είναι μέλος μιας Επιτροπής του Πανεπιστημίου του Γαλατάσεραϊ στην Κωνσταντινούπολη.
Κατά την επίσκεψη του Ζιπέ στην Τουρκία, στα μέσα Νοεμβρίου, ο γάλλος υπουργός ξεκίνησε μια δύσκολη προσπάθεια που αποσκοπεί στην αποκατάσταση καλύτερων σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών έπειτα από πολύ πρόσφατες προστριβές ανωτάτου επιπέδου που είχαν. Σημειωτέον ότι κατά την επίσκεψή του στην Αρμενία τον περασμένο Οκτώβριο ο Σαρκοζί συνέστησε στην Τουρκία να «ξαναδεί την ιστορία της». Η απάντηση της Αγκυρας ήταν άμεση: «Η Γαλλία προτού αρχίσει να δίνει μαθήματα ας αντιμετωπίσει η ίδια το αποικιακό παρελθόν της».
Κοινά συμφέροντα
Είναι προφανές ότι με την ανταλλαγή τέτοιων... φιλοφρονήσεων η αποστολή των Ζιπέ και Νταβούτογλου είναι δύσκολη. Διευκολύνεται, όμως, αν οι δύο άνδρες παραμερίσουν τα παλαιά αρχίσουν να αναζητούν και να διερευνούν τα κοινά συμφέροντα των δύο χωρών τους. Ετσι, η τουρκική πολιτική ελίτ καλοδέχθηκε μεν την είδηση ότι η γαλλική Γερουσία ανέβαλε την ψήφιση του νόμου που καταδικάζει την άρνηση από την Τουρκία της γενοκτονίας των Αρμενίων το 1915. Αλλά η συζήτηση στην πρόσφατη συνάντηση Ζιπέ-Νταβούτογλου περιεστράφη κυρίως σε άλλα θέματα, όπως η προσφορά της Γαλλίας προς την Τουρκία για την κατασκευή ενός πυρηνικού σταθμού.
Ακόμη νωρίτερα, στο πλαίσιο της προετοιμασίας της επίσκεψης Ζιπέ στην Τουρκία, ο υπουργός Εσωτερικών της Γαλλίας Κλοντ Γκεάν είχε υποσχεθεί στους Τούρκους ότι θα διατάξει μια αστυνομική επιχείρηση εναντίον των δικτύων που διατηρεί το κουρδικό κόμμα ΡΚΚ στη Γαλλία.
«Η γαλλοτουρκική συμφιλίωση, λοιπόν, βρίσκεται στα σκαριά;», αναρωτιέται η συντάκτρια του Monde. Ο Χιου Χόουπ, ειδικός τουρκολόγος του ομίλου ερευνών Crisis Group, συγκρίνει τις σχέσεις των δύο χωρών με τις σχέσεις ενός ζευγαριού που έχει πάρει διαζύγιο και επιχειρεί να τα ξαναφτιάξει. «Η Τουρκία δεν λειτουργεί με ισλαμικά κριτήρια. Πολιτεύεται με γνώμονα τα εξωτερικά της συμφέροντα, κυρίως την οικονομική ανάπτυξή της. Οχι την ιδεολογία...», δηλώνει στη γαλλική εφημερίδα ο Χιου Χόουπ.
Το μείζον πρόβλημα για τον Ζιπέ είναι, όπως γράφει η Ναταλί Νουγκαρέντ, το ότι κάποιοι στο κόμμα του Ερντογάν υπολογίζουν ότι η επιχειρούμενη επαναπροσέγγιση Παρισιού και Αγκυρας θα είναι ευκολότερη όταν σε λίγους μήνες ο Νικολά Σαρκοζί δεν θα είναι πλέον στα πράγματα. Οντως, οι δημοσκοπήσεις ενόψει των εκλογών του προσεχούς Απριλίου δεν δίνουν πολλές πιθανότητες επανεκλογής στο γάλλο πρόεδρο. Ομως, το νέο μοίρασμα της τράπουλας στη Μέση Ανατολή και η ανάγκη να μείνει η Γαλλία «μέσα στο παιχνίδι» είναι που σπρώχνει τον Σαρκοζί να αναζητήσει ένα modus vivendi με τον Ερντογάν.
Η γαλλική πρωτοβουλία είναι ένα ευκαιριακό άνοιγμα ή προάγγελος μιας πραγματικής προσέγγισης; Είναι νωρίς ακόμη για να απαντήσει κανείς. Το σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται να επιδοθεί αύριο μια πρόσκληση στον Ερντογάν για να επισκεφθεί το Μέγαρο των Ηλυσίων. Τον Ιούλιο του 2008 ο γάλλος πρόεδρος με δυσκολία δέχθηκε τον τούρκο ηγέτη στη σύνοδο κορυφής των Μεσογειακών χωρών, που έγινε στο Παρίσι. Πρέπει να δοθούν εκατέρωθεν εξηγήσεις για να αρχίσουν να λύνονται οι παρεξηγήσεις. Και οι εξηγήσεις αυτές δεν γράφονται σε τρεις επιστολές. Απαιτείται κάποιος να σηκώσει το τηλέφωνο και να μιλήσει στον άλλον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου